Özgür irade ve duygusal yeme: Stresle başa çıkmanın aracı rolü


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: TED Üniversitesi, Lisansüstü Programlar Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: BEYZA MÜYESSER DÜZTEPE

Danışman: Nilüfer Havva Voltan Acar

Özet:

Bu çalışmanın temel amacı, özgür irade inancı ve duygusal yeme arasındaki ilişkide stresle başa çıkmanın aracı rolünü araştırmaktır. Araştırmanın katılımcıları TED Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğrencilerinden oluşmaktadır (n = 425). Katılımcı grubu kolayda örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Veriler, Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği, Üç Faktörlü Yeme Anketi (TFEQ-R21), Özgür İrade ve Belirlenimcilik Ölçeği (FAD-Plus) ve demografik bilgi formu kullanılarak toplanmıştır. Özgür irade inancı ve duygusal yeme arasındaki ilişkide stresle başa çıkmanın aracılık rolünü incelemek amacıyla PROCESS Macro'da SPSS Model 4 kullanılarak, aracılık analizi uygulanmıştır. İlgili literatürden elde edilen bulgularla tutarlı olarak, cinsiyet değişkenini değerlendirmek amacıyla erkekler ve kadınlar için ayrı olarak analizler yapılmıştır. Ayrıca, literatür ve ön analiz bulgularını takiben, vücut kitle indeksi (VKİ) de bir ortak değişken olarak araştırmaya dahil edilmiştir. Analiz bulguları, her iki cinsiyet için de stresle başa çıkmanın özgür irade ile duygusal yeme arasındaki negatif ilişkiye tam aracılık ettiğini göstermiştir. Ayrıca ortak değişken olarak incelenen VKİ kadınlarda da erkeklerde de anlamlı olarak bulunmuştur. Bu çalışmanın bulguları mevcut literatür doğrultusunda değerlendirilmiş, ilgili teorik ve pratik çıkarımlar tartışılmış ve gelecek araştırmalar için öneriler sunulmuştur.