Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tüntaş Şerbetçi D. (Yürütücü), Vurallı D., Şansal K. E., Ertan Kaya Ö.
TÜBİTAK Projesi, 3501 - Ulusal Genç Araştırmacı Kariyer Geliştirme Programı, 2025 - 2027
This project is concerned with a neglected account, an
unquestioned position in the built environment in its spatial formations,
organizations and materialities: migraine, which is a neurological
disease that affects more than 1 billion people worldwide and seen in 1 out of
5 women, 1 in 16 men and 1 in 11 children. Migraine-induced headache is the
third most common disease and the sixth-highest specific cause of disability
worldwide. Turkey’s total number of migraine patients is over 13 million, and
only half are diagnosed. With other visually triggered disorders such as
photosensitive epilepsy, photophobia, and headache, migraine refers to a much
larger community. This project aims to research the architectural factors that
trigger migraine and related discomforting conditions in the human visuospatial
field within indoor environments. The aim is to make the information set
accessible and applicable to the general public and non-specialists by
developing design criteria for migraine-safe built environments. When the
existing literature is examined, it is observed that no direct research or
experimental study has been conducted investigating the relationship between
migraine and architecture. By responding to this gap identified in the
literature and practice, this project will create a new research and practice
area called “migraine-safe architectures” by uniquely combining the knowledge
sets and methods of different research fields, such as neurology, environmental
psychology, and architecture.
In the project, an experimental study will be carried out
within the scope of 4 stages (IPs). In IP1, the factors and parameters that
cause visually triggered migraine and similar disorders in work environments
will be correlated. Participants will be selected for the experimental study
and the necessary legal permissions will be obtained. In IP2, an experimental
study including the application of the Headache Diagnosis Diary, Headache
Impact Test, and Trigger Notification Form will be carried out. In order to
understand the impact of these relevant factors and to test the accuracy of the
criteria determined through the space-user relationship, the work environments
that indicate the most triggering factors will be identified according to the
results reported by the participants, and photographic documentation will be
made. The data sets obtained in IP2 will be analyzed and correlated with
content analysis, visibility, and light-color analysis in IP3. In IP4, a guide
for migraine-safe space examples will be designed using architectural and
visual elements, three-dimensional digital models will be produced. Thus,
design criteria and a guide independent of expertise will be developed.
With the proposed project, besides the development of a guide that people can use when designing migraine-safe environments, the deficiencies in the literature of architecture related to this subject will be addressed. The models and simulations, which will be analyzed with the agency of architecture, and data science methods and carried to the spatial spectrum, will be transformed into a guide to share basic and understandable principles for migraine-safe working environments with potential users. Infrastructure will be provided for social policies to be created on the subject. The widespread impact of the project will be influential and significant due to its potential to form a basis for national and international cooperation, to bring a new approach to interdisciplinary research, and to be directly integrated into developing technological fields. The project has a high career development potential considering its content, originality, and social and academic contributions.
Dünya çapında 1 milyardan fazla insanı etkileyen ve nörolojik bir hastalık olan migren, Amerikan Migren Vakfı’nın verdiği bilgiye göre 5 kadından 1’inde, 16 erkekten 1'inde ve 11 çocuktan 1'inde görülmektedir. Migren kaynaklı baş ağrısı, dünya çapında en yaygın üçüncü hastalık ve engelliliğin altıncı en yüksek spesifik nedenidir. Türkiye’de toplam migren hasta sayısı 13 milyonu aşkın olup bunların ancak yarısına tanı konmaktadır. Işığa duyarlı epilepsi, fotofobi, baş ağrısı gibi görsel olarak tetiklenen diğer rahatsızlıklarla beraber, migren çok daha büyük bir topluluğa işaret etmektedir. Mevcut literatüre bakıldığında, migrenle mimarlık arasında doğrudan hiç bir araştırma veya deneysel çalışma yapılmadığı, nöroloji alanındaki çalışmalarda ise migreni tetikleme potansiyeli bulunan mimari unsurların araştırılmadığı izlenmektedir. Önerilen proje kapsamında; literatürde ve uygulamada eksikliği tespit edilen migren ve ilişkili rahatsızlıkları tetikleyen görsel-mekânsal spektrumdaki mimari unsur ve değişkenlerin araştırılması yapılarak migren-güvenli çalışma ortamları için tasarım kriterleri geliştirilecek; böylece nöroloji, çevresel psikoloji ve mimarlık gibi farklı alanlarda üretilen bilgi setlerinin kendi alanını tasarlamak isteyenler de dahil olmak üzere uzman olmayan bireylerce erişilebilir ve uygulanabilir “tasarım ölçütleri” geliştirilmiş olacaktır.
Projede; çalışmalar 4 İş Paketi (İP) kapsamında gerçekleştirilecektir. Çalışma ortamlarının mimari tasarımında migrene sebep olan unsur ve değişkenler alanyazında tespit edilmiş olup İP1’de, çoklu prosedürel bileşenden oluşan deneysel çalışma için katılımcılar seçilecek ve tanı konacaktır. İP2’de, İP1’de listelenen unsur ve değişkenlerin migrenli kullanıcılar üzerindeki etkisini anlamak ve mekân-kullanıcı ilişkisi üzerinden belirlenen kriterlerin doğruluğunu test etmek amacıyla, Baş Ağrısı Tanı Günlüğü, Baş Ağrısı Etki Testi ve Tetikleyici Bildirim Formunun uygulanmasını içeren çalışma gerçekleştirilecektir. Katılımcıların günlüklerinde raporladığı sonuçlara göre en çok tetikleyici unsura işaret eden mekanlar tespit edilecek ve foto-grafik belgeleme yapılacaktır. İP2’de farklı yöntemlerle elde edilecek veri setleri; İP3’te metin analizi, görünürlük ve ışık-renk analizi yöntemleri ile analiz edilecek ve ilişkilendirilecektir. Son olarak, İP4’te, analiz edilen verinin çıkarımsanması ile belirlenecek olan mimari ve görsel unsurlar kullanılarak örnek migren-güvenli mekân örnekleri tasarlanacak ve Rehberde kullanılacak görselleri elde etmek için üç boyutlu dijital modeller üretilecektir.
Önerilen proje sayesinde, insanların migren-güvenli ortamlarını tasarlarken kullanabilecekleri uzmanlıktan bağımsız, rehber niteliğinde bir kaynak geliştirilecek, temel ve anlaşılabilir ilkelerin kullanıcılarla paylaşılması ve konuyla ilgili oluşturulacak sosyal politikalar için altyapı sağlanacaktır. Sosyal ve toplumsal faydaların yanı sıra literatürde bu konu ile ilgili mimarlık alanındaki eksikliklere de cevap verilerek, farklı araştırma alanlarının bilgi setleri ve yöntemleri özgün bir şekilde bir araya getirilecek ve “migren-güvenli mimarlık” adıyla yeni bir araştırma ve uygulama alanı yaratılacaktır. Ulusal ve uluslararası işbirliklerine zemin oluşturma potansiyeli, disiplinler arası çalışma örneklerine yeni bir yaklaşım getirmesi ve gelişen teknolojik alanlara doğrudan entegre olabilme potansiyeli sebepleriyle projenin yaygın etkisinin etkili ve önemli olacağı; projenin hedef konusu, özgünlüğü, hedefleri ve katkıları düşünüldüğünde yürütücü için yüksek kariyer geliştirme potansiyeline sahip olduğu öngörülmektedir.