Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yolcu A.(Yürütücü), Yetkin Özdemir İ. E., Çelebi E. G.
TÜBİTAK Projesi, 2024 - 2026
Bu projede matematik eğitiminde öğrenciler arasında farklılıkların ve eşitsizliklerin nasıl oluştuğuna yönelik bağlamsal ve kültürel bir anlayış geliştirmek amaçlanmaktadır. Yapılacak araştırma matematik eğitiminde eşitsizliklerin ortaya çıkış süreçlerinin anlaşılmasına matematik eğitiminin niteliğine odaklanarak ve matematik öğrenme fırsatları (MÖF) kavramını kullanarak katkı sağlayacaktır. Matematik eğitiminde eşitsizlikleri ele alan çalışmalar tipik olarak öğrencilerin matematik başarısının sosyoekonomik, sosyokültürel ve okulun maddi ve sosyal imkânları ekseninde farklılaştığını belirtmekte, daha adil öğrenme fırsatları için öğretim programı değişikliği gibi yapısal reformları veya öğretmenlerin mesleki ve kişisel gelişimini öncelemektedir. Ancak alanda eşitsizlik problemi süregelmekte, dolayısıyla problemi tanılamak ve uzun vadeli çözümler önerebilmek için alternatif anlayışların geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu proje matematik eğitimindeki eşitsizlikleri post-yapısal kuram ve Foucault’cu çalışmalar çerçevesinde ele alacak, okullarda MÖF’ü düzenleyen düşünce sistemlerine ve pedagojik uygulamalara odaklanacaktır. Matematik öğrenerek çocuğun kim ve toplumun nasıl olması gerektiğini düzenleyen, normalleştiren ve farklılaştıran anlayışlar düşünce sistemleri; matematiği öğretmek için kullanılan etkinlikler, görevler, yöntem, teknik, strateji ve araçlar pedagojik uygulamalar olarak tanımlanmaktadır. MÖF’ü düzenleyen bu iki bileşen proje kapsamında analiz birimi olarak alınıp, şu araştırma sorusuna yanıt aranacaktır: Matematik sınıflarında çocuklar arasında farklılıklar, hiyerarşiler ve eşitsizlikler nasıl oluşmaktadır?
Projede yapılacak saha çalışmasının ilk aşamasında sosyoekonomik, sosyokültürel ve/veya okul imkânları açısından farklılık gösteren üç ortaokul belirlenecek, bu okullardaki matematik öğretmenleri ile bire bir görüşmeler yapılacaktır. Daha sonra bu üç okuldan belirlenecek üç matematik öğretmeninin sınıfında sistematik gözlemler, gözlem sonrası görüşmeler yapılacak, sınıfta kullanılan dokümanlar toplanacaktır. Saha çalışmalarıyla (1) MÖF kavramını düşünce sistemlerinin ve pedagojik uygulamaların etkileşimde olduğu ilişkisel bir ağ olarak formüle edilmesi, (2) sınıflarda kullanılan uygulamalar bağlamında eşit(siz)liklerin nasıl oluştuğunun belirlenmesi, (3) bireyi ve toplumu oluşturan, normalleştiren ve farklılaştıran yaygın düşünce sistemlerinin ortaya çıkarılması hedeflenmektedir. Projenin matematik eğitiminde fırsat eşit(siz)liğine dikkat çekmesi ve eşit(siz)liklerin oluşum süreçlerini ele almasıyla uzun vadede okul matematiğinde adil erişimi ve niteliği önceleyen kapsayıcı politikalara bilimsel temeller oluşturması beklenmektedir.