Türkiye'nin il bazında rekabetçiliği: Makine öğrenmesi ile tahmin

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: TED Üniversitesi, Lisansüstü Programlar Enstitüsü, Uygulamalı Veri Bilimi Abd, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Umut Şafak

Danışman: Ayça Tekin Koru

Özet:

Kalkınma açısından ihracat rekabetçiliğinin önemi giderek artmaktadır. İhracat rekabetçiliği açısından stratejilerin, politikaların ve teşviklerin verimliliği dikkatle ele alınmalıdır. Bu çalışma kapsamında Türkiye'nin il bazında imalat sektörleri, ihracat rekabetçiliği açısından değerlendirilmiş ve gelecekleri tahmin edilmiştir. İstanbul, İzmir, Kocaeli, Türkiye ihracatı açısından öne çıkmaktadır. Bu iller, çalışma kapsamında rekabetçilik analizleri için pilot iller olarak belirlenmiş ve imalat sektörleri rekabetçilikleri incelenmiştir. Bunun yanında, geleneksel ve makine öğrenmesi ile tahmin yöntemleri araştırılmış ve ihracat projeksiyonları için arima, boosting ve neural network modelleri kullanılmıştır. Tahmin güçleri karşılaştırılarak arima, rekabetçilik analizleri için seçilmiştir. İllerin ihracat projeksiyonları üzerinden ise RCA indeks ile rekabetçilik analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ISIC Rev.4 sınıflamasına göre iki basamak seviyede TÜİK verileri kullanılmıştır. İstanbul 2021'de 2 yüksek, 4 orta-yüksek, 2 orta-düşük ve 4 düşük teknoloji olmak üzere 12 sektörde rekabetçi iken 2024 yılında 9 imalat sektöründe rekabetçi olacağı tahmin edilmektedir. İzmir ise 2 orta-yüksek, 3 orta-düşük ve 6 düşük teknoloji sektörde rekabetçidir ve 2024 yılında 8 sektörde rekabetçi olacağı öngörülmektedir. Kocaeli, 1 yüksek, 2 orta-yüksek ve 4 orta-düşük-teknoloji imalat sektöründe ihracat rekabetçisi iken 2024 yılında 6 sektörde rekabetçi olması beklenmektedir. Sektör bazında yapılan bu çalışmanın tüm iller için ürün/ürün grubu bazında analizler ile genişletilmesi ve özellikle teşviklerin, stratejilerin bulgular doğrultusunda değerlendirilmesi önerilmektedir.