Ergenlerin risk algısında duygudurumu ve otobiyografik belleğin etkilerinin araştırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: TED Üniversitesi, Lisansüstü Programlar Enstitüsü, Psikoloji ABD, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Büşra Sel

Danışman: Ilgın Gökler Danışman

Özet:

Riskli davranışlar ve kimlik oluşumu ergenliğin ve beliren yetişkinlik dönemlerinin en mühim iki konusudur. Bu çalışmada, risk alma davranışları öz kimlikle yakından ilişkili olan benlik kavramı çerçevesinde ele alınmıştır. Çalışmanın birincil amacı olumlu ve olumsuz benlik kavramlarının risk alma davranışları üzerindeki etkisini hem doğrudan hem de risk algısı üzerinden dolaylı bir biçimde öztanımlayıcı anılar aracılığı ile incelenmesidir. Ayrıca, olumlu ve olumsuz öztanımlayıcı anıların hatırlanmasından sonra oluşacak duygudurumun benlik, risk alma davranışları ve risk algısı arasındaki ilişkiler üzerindeki moderatör rolü de araştırmanın birincil amaçlarındandır. Çalışmanın ana hipotezinin yanı sıra heyecan arayışı ve dürtüselliğin risk alma üzerindeki yordayıcı rolü ve olumlu-olumsuz öztanımlayıcı anılarda fenomenolojik karakteristikler ve uyandırdığı duyguları ele alan araştırma soruları da incelenmiştir. Veriler yaşları 17 ile 23 arasında değişen Ankara’nın farklı üniversitelerinde okuyan 113 öğrenciden toplanmıştır. Çalışmanın bulgularına göre öztanımlayıcı anılar ile risk alma ve risk algısı arasında anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır. Literatürün aksine analiz sonuçlarına göre duygudurum ve risk alma davranışları arasında da bir ilişki bulunamamıştır. Ancak, araştırma sorularına odaklanan diğer analizlerin bulgularına göre heyecan arayışı risk alma davranışlarını yordamada dürtüsellikten daha iyi bir değişken olduğu ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca, olumlu ve olumsuz öztanımlayıcı anılar karşılaştırıldığında bazı fenomenolojik karakteristikler ve duygular arasındaki anlamlı farklılıklar araştırmanın önemli bulgularındadır.