Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: TED Üniversitesi, Lisansüstü Programlar Enstitüsü, Psikoloji Abd, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: İREM BERİL KARAÇALIK
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Ilgın Gökler Danışman
Eş Danışman: İbrahim Yiğit
Özet:
Bu çalışma, intihar düşüncesi ve olasılığını açıklamada, bütüncül olarak farklı ilişkisel boyutlardaki ve farklı kendilik ve başkaları modelleri ile entegrasyonda, intiharın kişilerarası kuramı (KPİK) ile entegrasyonunda, farklı modeller önermek ve onların testini sağlamaktır. Önerilen modellerde, bağlanma maternal, paternal, romantik partner ve arkadaş odaklı kaygılı ve kaçıngan bağlanma örüntülerinin ve kendilik ve diğerleri modellerinin, KPİK'in Algılanan Külfetlilik (AK) ve Engellenmiş Aidiyet (EA) kavramları üzerinden intihar olasılığını ve düşüncesini yordaması öngörülmüştür. Çalışmadaki örneklem, uygun örnekleme yöntemiyle ulaşılmış 18-25 yaş arasındaki 412 katılımcıdan oluşmuştur. Modellerdeki değişkenleri ölçmek amacıyla, katılımcılar çevrimiçi olarak, İntihar Olasılığı Ölçeği (İOÖ), İntihar Düşüncesi Ölçeği (İDÖ), Kişilerarası İhtiyaçlar Anketi (KİA), Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-İlişki Yapıları (YİYE-İY) Anne, Baba, Romantik Partner, vii Arkadaş Formu, İlişkiler Ölçeği (İÖ)'den oluşan ölçek toplamı uygulanmıştır. Çalışmada önerilen modellerin elde edilen veri ile uyumlu olup olmadığını test etmek adına SPSS ve R Studio kullanılmıştır. Sonuçlar, önerilen modellerin doğrulandığını göstermiştir. Anne ve baba odaklı modellerde, kaçıngan bağlanmanın kaygılı bağlanmaya göre, AK ve EA üzerinde ve intihar düşüncesi ve olasılığını yordamada daha büyük etkileri olduğu bulunmuştur. Arkadaş odaklı bağlanmada ise kaygılı bağlanmanın baskınlığı bulunurken, romantik partnerde hem kaygılı hem kaçıngan bağlanmanın benzer etkileri olduğu ancak bütünsel olarak, kaygılı bağlanmanın daha büyük etkileri olduğu saptanmıştır. Bulgular, ilgili literatür çerçevesinde teorik ve klinik anlamda tartışılmıştır. Çalışmanın zayıflıkları tartışılarak, gelecek çalışmalara öneriler verilmiş ve bulguların olası klinik çıkarımları tartışılmıştır. Bu bulgular, farklı ilişki yapılarındaki güvensiz bağlanmanın, bireyin kendisini yük hissetmesi ve aidiyetsizliği ile olan ilişki ile intihar düşüncesi ve olasılığını açıklamadaki önemli rolünün farklı etkilerini göstermekte ve intihar literatürüne ampirik destek sunmaktadır.