Millî Kütüphane arama sonuçlarında konu çeşitlendirme iyileştirmesi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: TED Üniversitesi, Lisansüstü Programlar Enstitüsü, İnteraktif Bilişim Sistemleri ABD, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Ceyda Okuyan

Danışman: Tayfun Küçükyılmaz

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Arama sistemlerinin temel amaçlarından birisi kullanıcıların bilgi ihtiyaçlarına yönelik arama sonuçları sağlayarak kullanıcı tecrübesini iyileştirmektir. Çok çeşitli arama sonuçlarının sağlanması, kullanıcı ihtiyaçlarının yerine getirilme ihtimalini arttırarak, arama sistemi hizmet kalitesine katkı sağlar. Yaygın olarak web arama kullanılmasına rağmen, çeşitlendirme teknikleri serbest metin olmayan arama sistemlerine sıklıkla uygulanmazdı. Çalışmamızda, kütüphane katalog arama sistemleri için çeşitlendirilmiş arama altyapısı hazırladık. Hazırlanan çalışmayı, Milli Kütüphane'nin gerçek verileri ile test ettik. Çalışmamızda, birkaç farklı yaklaşım hazırladık ve çalışma alt yapımızı hem sonuçların ilgililiği hem de sonuçların çeşitliliği açısından geniş bir parametre aralığında test ettik. Sonunda hazırlanan model dokümanların kategorilerini keşfetmek için genel bir yaklaşım olan LDA tabanlı bir otomatik doküman kategorizasyon tekniğini benimsedik. Arama sonuçlarını çeşitlendirmek için (Maksimum Uç İlgililik) MMR tabanlı teknik kullandık. Hazırladığımız altyapı arama sonuçlarının çeşitliliği üzerinde oldukça önemli ölçüde iyileştirme (%66.7) sağlarken, ilgililiği (%1.9 kayıp) kabul edilebilir seviyede tutmuştur. Anahtar Kelimeler: Çeşitlendirme, Info-Gain, MMR, LDA, Maksimum Uç İlgililik, Gizli Dirichlet Tahsisi