Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: TED Üniversitesi, Lisansüstü Programlar Enstitüsü, Psikoloji ABD, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: Elif Usta
Danışman: Yağmur Ar Karcı
Özet:Bu tezin amacı geçerli ve güvenilir bir doğum sonrası baba depresyonu (DBD) ölçeği geliştirmek ve DBD ile ilişkili olabilecek psikososyal faktörleri incelemektir. Bu doğrultuda, tez niteliksel ve niceliksel çalışmaların sırasıyla yürütüldüğü karma desen ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın niteliksel kısmında, orta ve yüksek depresyona sahip 12 baba ile görüşülmüş, elde edilen veri Yorumlayıcı Fenomenolojik Analiz (YFA) ile analiz edilmiştir. 4 üst tema oluşturulmuştur: (1) İdealleştirilen ancak ezici yüküyle gelen annelik, (2) Babalar üzerinde erkeklik ile ilişkili baskılar, (3) Babalık ile ilişkili stresin erkeksi dışa vurumu, (4) Ebeveynlik adına ödün verilen çift ilişkisi. Bu aşama doğum sonrası baba depresyonu deneyimlerini derinlemesine anlayarak yeni geliştirilen ölçek için madde oluşturulmasını amaçlamaktadır. Çalışmanın ikinci aşaması ise kendi içerisinde iki amaç içermektedir: (1) doğum sonrası baba depresyonu ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik geçerliliğinin sağlanması ve (2) bir arabuluculu aracı değişken modelinin test edilmesidir. Niteliksel kısımdaki katılımcılar 2 ile 8 ay arasında yenidoğan sahibi 190 babayı içermektedir. Yeni babalar, yeni geliştirilen Doğum Sonrası Baba Depresyonu Ölçeği (DBD), Beck Depresyon Envanteri (BDE), Edingburgh Doğum Sonrası Depresyon Ölçeği (EDDÖ) ve Yaşam Doyum Ölçeğini (YDÖ) yanıtlamıştır. Açımlayıcı Faktör Analizinden (AFA) edinilen sonuçlara göre, DBD'nin son biçimi 27 madde içermektedir ve 2-faktörlü yapıdadır. Cronbach's alpha değerleri tatmin edicidir. Korelasyon analizleri göstermektedir ki DBD, BDE ve EDDÖ ile pozitif; YDÖ ile negatif ilişkilenmektedir. Ayrıca, arabuluculu aracı değişken modeli PROCESS yazılımı ile test edilmiş; ebeveynlik stresi ve evlilik tatminin aracı rolünün babanın bağlanma stili ve babanın depresif belirtileri arasındaki ilişkiye etkisi ile anne depresyonunun bu model üzerindeki ara bulucu rolü incelenmiştir. Bu doğrultuda, 145 anne-baba çiftinden alınan veriler müteakip analizler için kullanılmıştır. Sonuçlar göstermektedir ki algılanan ebeveynlik stresi anlamlı bir şekilde babanın bağlanma şekli ve depresyon skorları arasındaki ilişkide aracılık etmiş ve bu ilişkide anne depresyonu anlamlı bir şekilde ara buluculuk yapmıştır. Ancak, evlilik tatmininin model üzerinde tek başına veya anne depresyonunun ara bulucu olarak dahiliyetinde anlamlı bir aracı etkisi görülmemiştir. Bulgular ilgili alanyazın ışığında tartışılmıştır.