Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: TED Üniversitesi, Lisansüstü Programlar Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: BEYZA TÜRKİSTAN
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Ilgın Gökler Danışman
Eş Danışman: Emrah Keser
Özet:
Bu çalışmanın amacı, kayıp yaşamış genç yetişkinlere yönelik çevrimiçi bir yas müdahale programının geliştirilmesi ve etkililiğinin değerlendirilmesidir. Uygun örnekleme yöntemi ile 18-25 yaş aralığında toplam 46 birey çalışmaya dahil edilmiştir. Katılımcılar seçkisiz olarak deney grubu (N=23) ve kontrol grubu (N=23) olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Ön test aşamasında her iki grup Beck Depresyon Envanteri (BDI), Psikolojik İyi Oluş Anketi (PWBQ), Travma Sonrası Stres Bozukluğu Kontrol Listesi Ölçeği (PCL-5), Yas ve Anlamı Yeniden Yapılandırma Envanteri (GMRI) ve Uzamış Yas Ölçeği (PG-13) ölçeklerini doldurmuştur. Deney grubu iki hafta boyunca 7 oturumluk bir müdahale programına katılırken, kontrol grubuna herhangi bir şey uygulanmamıştır. İki hafta sonra, ön testte kullanılan ölçüm araçları her iki gruba da tekrar, son test olarak uygulanmıştır. Sonuçlara bakıldığında deney, kontrol ve çalışmayı bırakanların oluşturduğu grupların arasında ön test skorlarında anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Mixed MANOVA analizleri, katılımcıların ön testten son testte skorlardaki değişimlerin zaman, grup ve ikisinin etkileşimi düzeylerinde istatistiksel olarak anlamlı olduğunu ortaya koymuştur. Kontrol grubunda, ön testten son teste geçen sürede ölçülen değişkenlerde istatistiksel olarak anlamlı bir değişim gözlenmemiştir. Buna karşın, deney grubunda PTSD (OrtFark= 9.04, p=.00, %95 GA [3.05, 15.03]) ve depresyon (OrtFark = 9.47, p=.00, %95 GA [5.54, 13.41]) skorlarında anlamlı düşüşler gözlemlenmiştir. Ayrıca, anlamı yeniden yapılandırma düzeylerinde de istatistiksel olarak anlamlı bir artış (OrtFark =-9.39, p=.00, %95 GA [-14.76,-4.01]) saptanmıştır. Ancak, PGD semptomlarında (OrtFark = 0.30, p=.86, %95 GA [-3.29, 3.90]) herhangi bir değişim gözlemlenmemiş ve iyi oluş skorlarında (OrtFark =-2.26, p=.13, %95 GA [-5.28, 0.76]) sadece minimal bir artış görülmüştür. Bu çalışma sonucunda, geliştirilen müdahale programının umut verici, uygulanabilir olduğu ve gelecekteki araştırmalar için daha da geliştirilebileceği sonucuna varılmıştır. Müdahalenin kayıp odaklı ve yüzleştirici doğasının bu bulguları açıklanabileceğini öne süren teorik arka plan ve bu konudaki literatürde yer alan kuramlar, diğer çalışmalardan gelen ampirik bulgularla birlikte tartışılmıştır.