Geç ergenlerde madde kullanımının ebeveyn kabul reddi, öz kontrol, öfke ve akran sapması ile ilişkisi açısından incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: TED Üniversitesi, Lisansüstü Programlar Enstitüsü, Psikoloji ABD, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Ezgi Koşar

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Yağmur Ar Karcı

Eş Danışman: Emrah Keser

Özet:

Madde kullanımı, farklı seviyelerdeki pek çok risk faktörünün etkileşime girmesiyle ortaya çıkan çok yönlü bir psiko-sosyal problemdir. Bu tezde, geç ergenlerde madde kullanımının ebeveyn kabul ve reddi, öz kontrol, öfke ve akran sapması ile ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Veriler, 18-25 yaş arasındaki 160 erkek madde kullanıcısından Demografik Bilgi Formu, Yetişkin Ebeveyn Kabul-Red Ölçeği, Kısa Öz Kontrol Ölçeği, Sürekli Öfke-Öfke İfade Tarzı Ölçeği, Akran Sapması Ölçeği, Madde Kullanım Bozukluklarını Tanılama Testi ve Riskli Davranışlar Ölçeği Üniversite Formu aracılığı ile toplanmıştır. Araştırma sorularını incelemek için iki ayrı tek yönlü Çok Değişkenli Varyans Analizi (MANOVA) ve çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, yüksek şiddette madde kullanan grup ile düşük şiddette madde kullanan grup arasında anne düşmanlığı, anne farklılaşmamış reddi, öz kontrol, sürekli öfke, öfke kontrolü, öfke-dışa ifadesi ve akran sapması açısından anlamlı düzeyde fark varken, baba reddi toplam puanı ve alt boyutları, anne reddi toplam puanı, anne sıcaklığı, anne ihmali ve öfke-içe ifadesi açısından iki grup arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Öte yandan, klinik grup ve klinik olmayan grup arasında baba düşmanlığı, baba farklılaşmamış reddi, anne düşmanlığı, anne farklılaşmamış reddi, sürekli öfke, öfke-dışa ifadesi ve akran sapması açısından anlamlı farklılıklar görülürken, baba reddi toplam puanı, baba sıcaklığı, baba ihmali, anne reddi toplam puanı, anne sıcaklığı, anne ihmali, öz kontrol ve öfke-içe ifadesi açısından iki grup arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Ayrıca, baba farklılaşmamış reddinin ve akran sapmasının madde kullanımını anlamlı olarak yordadığı görülmüştür. Sonuçlar ilgili literatürle ilişkilendirilerek tartışılmış, klinik çıkarımlar ve çalışmanın sınırlılıkları sunulmuştur.