Research Information System
59. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Ankara, Turkey, 18 October 2023 - 22 August 2024, pp.84
GİRİŞ ve AMAÇ: Alanyazına bakıldığında obsesif kompulsif
bozukluk (OKB) üzerine birçok çalışma yapıldığı, ancak son
yıllarda çalışılan yakın ilişki odaklı OKB üzerine çalışmaların az
olduğu, kuşaklararası aktarımına ilişkin çalışmanın ise olmadığı
saptanmıştır. Bu araştırmanın amacı yakın ilişki odaklı obsesif
kompulsif belirtilerin anneden çocuğa aktarımında bağlanma
stilleri ve mükemmeliyetçiliğin rolünü incelemektir.
YÖNTEM: Araştırmanın örneklemini 139 genç yetişkin ve anne
çifti oluşturmaktadır. Genç yetişkinlerin yaş ortalaması 21.37 (SS
= 1.57), annelerin yaş ortalaması ise 48.86 (SS = 4.97) olarak
hesaplanmıştır. Genç yetişkin katılımcıların %87.8’ini (n = 122
) kadınlar %12.2’sini ise (n = 17) erkekler oluşturmaktadır. Genç
yetişkinlerden Çocuğa İlişkin Obsesif Kompulsif Belirti Ölçeği
(Genç yetişkin versiyonu), Partnere İlişkin Obsesif Kompulsif
Belirti Ölçeği, Romantik İlişki Obsesyon ve Kompulsiyonları
Ölçeği, Frost Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği, Yakın
İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II’ni doldurmaları beklenirken,
annelerden yalnızca Çocuğa İlişkin Obsesif Kompulsif Belirti
Ölçeği’ne yanıt vermeleri beklenmiştir. Hayes’in iki aracı
değişkenli altıncı modeli kullanılarak SPSS PROCESS Makro test
edilmiştir. Araştırmanın etik ilkelere uygunluğu TED Üniversitesi
İnsan Araştırmaları Etik Kurulu tarafından onaylanmıştır (Karar
2022-08/05).
BULGULAR: Yapılan seri aracı değişken analizleri sonucunda
çocuğa ilişkin obsesif kompulsif belirtiler ve romantik ilişki odaklı
obsesif kompulsif belirtiler arasındaki ilişkide kaygılı bağlanma
ve mükemmeliyetçiliğin seri aracılık etkisinin anlamlı olduğu
bulunmuştur. Önerilen model, romantik ilişki odaklı OK belirti
skorlarındaki toplam varyansın %9’unu açıklamıştır (F(1, 137) =
13,68, p = 0.03). Doğrudan etki incelendiğinde ise, çocuğa ilişkin
OK belirtiler ve romantik ilişki odaklı OK belirtileri arasındaki
ilişkinin anlamlı olmadığı görülmüştür (β =.08, SE =.05, t = 1.47,
p =.14, 95% CI [-.02,19]). Elde edilen sonuçlara göre, kaygılı
bağlanma stili ve mükemmeliyetçiliğin çocuğa ilişkin obsesif
kompulsif belirtiler ve romantik ilişki odaklı obsesif kompulsif
belirtileri arasındaki ilişkide aracı rolü oynadığını ortaya
koymuştur.
TARTIŞMA ve SONUÇ: Çalışmanın bulguları alan yazındaki
ampirik bulgular temelinde tartışılmış ve ilişki odaklı obsesif
kompulsif belirtilerin ailesel aktarımını hedef alan terapötik
uygulamalara yönelik bağlanma kuramı temelinde çeşitli
önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: obsesif kompulsif bozukluk, yakın ilişki
odaklı obsesif kompulsif belirtiler, romantik ilişkiler, bağlanma
stilleri, mükemmeliyetçilik, kuşaklar arası aktarım