Akademik Veri Yönetim Sistemi
TOPLUM VE BILIM, sa.142, ss.105-132, 2017
Gezi Direnişi’ni de içine alan Arap Baharı, Occupy, Öfkeliler gibi toplumsal ha- reketlerin ortak özelliklerinden biri, yaşanan toplumsal olayların belgeselciler, foto/ video muhabirler, video aktivistler ya da devletin kolluk güçlerinin kameramanların- dan daha çok ve artan oranda eylemciler ve tanık yurttaşlar tarafından görsel-işitsel olarak kayıt altına alınmalarıdır. Bu son grubun ürettiği görsel-işitsel materyal yığı- nı göz ardı edilemeyecek düzeyde ciddi bir yekûn tutmaktadır. Tam olarak miktarı- nı bilemesek de, kişisel depolama alanlarında saklanan, torrentlerde biriktirilen, kıs- men de sosyal medyada ve internet video platformlarında paylaşılan bu görsel-işit- sel materyal, Gezi Direnişi ve benzeri toplumsal hareketlerin kolektif belleği, tarihya- zımı ve belgesel yapımı için çok kıymetli. Bu makalenin temel sorusu, bu görsel-işit- sel materyalin Gezi Direnişi (veya benzeri bir toplumsal hareket) belgeselinin üreti- minde kullanılması ile yetinilmeyip, yeni belgesel biçimleri ve yapım anlayışları içinde, söz konusu materyali üreten eylemcilerin ve tanık yurttaşların da belgesel üretim sü- recine nasıl dahil edilebileceğidir. Burada, bu yeni belgesel biçimlerinden birinin “ye- ni medya belgeselciliği” içinde “veritabanı belgeseli” olabileceği iddia ediliyor. Veri- tabanı belgeselinin, tüm yeni medya belgesel türleri gibi etkileşimli olmasının yanı sı- ra, katılıma ve birlikte üretime açık olma niteliklerinin Gezi Direnişi’ni anlamakta bi- ze yardımcı olacağı ortaya konuyor. Bu bağlamda, örnek veritabanı belgeselleri üze- rinden, üretici olarak veritabanı belgeselcisinin sunduğu montaj aracı ile eylemcilerin ve tanık yurttaşların üretim sürecine katılımı ve birlikte yaratımın imkânlılığı eleştirel biçimde sorgulanıyor.