Erkeklik ideolojisi ve psikolojik yardım arama davranışı ilişkisi: algılanan sosyal damgalama ve kendini açma beklentilerinin aracı rolü.


Ceyran D., Akgün Ö. D., Ramazanoğulları Ö. N., Koral Z., Aydın Z. N., Akdoğan Y. G., ...Daha Fazla

21. Ulusal Psikoloji Kongresi, İstanbul, Türkiye, 13 - 16 Ekim 2022, ss.228

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.228
  • TED Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Giriş ve Amaç: Psikolojik yardım almaya yönelik niyet ve tutumların farklı seviyelerdeki psikososyal ve kültürel bileşenler ile yakından ilişkili olduğu bilinmektedir. Öte yandan, literatürdeki çalışmaların çoğunlukla bireysel faktörlere odaklandığı görülmekte, söz konusu kısıtlılık da psikolojik yardım almaya yönelik niyet ve tutumların sosyal ve kültürel dinamikler bağlamında incelenmesini gerekli kılmaktadır. Buna bağlı olarak, mevcut çalışma, (1) erkeklik ideolojisi-psikoterapiye karşı tutum ve (2) erkeklik ideolojisi-yardım almaya yönelik niyet arasındaki ilişkiyi, sosyal damgalanma ve kendini açma beklentilerinin aracı rolleri temelinde incelemeyi hedeflemiştir. Yöntem: Araştırmanın örneklemini 189 heteroseksüel ve natrans erkek oluşturmuştur ve elde edilen veri Hayes ve Matthes’in geliştirdiği (2009) PROCESS makro ile analiz edilmiştir. Bulgular: Sonuçlar, erkeklik ideolojisi ve psikolojik yardım almaya yönelik tutumlar arasındaki ilişkinin, sadece kendini açma beklentilerine yönelik algılanan yarar aracılığıyla yordandığını göstermiştir. Buna karşın, erkeklik ideolojisi ve yardım almaya yönelik niyet arasındaki ilişkide hem algılanan yarar ve hem de algılanan risklerin birlikte aracı rolü oynadığı ortaya koyulmuştur. Beklenenin aksine, sosyal damgalanmanın aracı rolü iki modelde de anlamlı çıkmamıştır. Tartışma ve SonuçElde edilen bulgular, psikolojik yardım almaya yönelik tutum ve niyetlerin yalnızca bireysel seviyedeki faktörlerden etkilenmediğini destekler niteliktedir. Bu bağlamda, erkeklik ideolojisinin, kendini açmaya yönelik beklentileri olumsuz yönde etkileyerek kişilerin psikoterapiye yönelik tutum ve niyetlerini şekillendirebileceği ortaya koyulmuştur. Söz konusu bulgular heteroseksüel ve natrans erkeklerin psikoterapi süreci ve sonuçlarına ilişkin algılarının erken yaşlardan itibaren eleştirel erkeklik perspektifiyle yeniden inşa edilmesinin önemine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler: damgalanma, erkeklik ideolojisi, kendini açma, psikolojik yardım alma