Research Information System
X International Eurasian Educational Research Congress (EJER), Ankara, Turkey, 8 - 11 June 2023, pp.1435-1436
Problem Durumu Günümüzde ortaya çıkan toplumsal, kültürel ve teknolojik gelişmeler, eğitim alanında yaşanan sorunlar ,çözüm önerileri, izlenen eğitim politikaları, yeni gereksinimler gerek sosyal bilim dallarının, gerekse Sosyal Bilgilerin öğretiminde uygulanabilecek yeni yaklaşımların neler olabileceği konusunda araştırmalar yapmayı gerekli kılmaktadır. Sosyal Bilgiler dersleri içeriği itibariyle yeni yaklaşımların kullanılmasına uygun bir ders olmasına rağmen, alanyazında ve sahada bu örneklerin sınırlı sayıda olduğu görülmektedir. Sosyal Bilgiler dersleri farklı öğretim ve yöntemler ile zenginleştirilerek bu derse olan tutumun olumlu yönde değişmesi, bunun sonucunda öğrencilerin farklı beceriler kazanması sağlanabilir. Bilgi işlemsel düşünme becerisi, günümüzde bilgisayar bilimi alanında teknolojiye paralel olarak yaşanan gelişmeler doğrultusunda ortaya çıkarak yalnızca bilgisayar bilimcileri, mühendisleri, matematikçileri ve benzer disiplinlerdeki bireylerin yanında, dijital vatandaş olan herkesi ilgilendiren bir beceri olarak kabul görmektedir. Bilgi işlemsel düşünme, anaokulundan itibaren her yaşta bireyin kazanabileceği bir beceridir ve farklı disiplinlerde ve disiplinlerarası yaklaşım kullanarak kazandırılabilmektedir. Bilgi İşlemsel Düşünme farklı alanlardaki problemleri formülleştirme ve çözüm üretme için bilgisayar bilimindeki kavramları ve süreçlerin kullanılması olarak tanımlamaktadır. Bu çalışmanın amacı, ilkokul öğrencilerinin Sosyal Bilgiler derslerinde bilgi işlemsel düşünme becerilerinin geliştirilmesidir.
Yöntem Bu çalışma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması olarak desenlenmiştir. Araştırmada İlkokul Sosyal Bilgiler Dersi İnsanlar Yerler ve Çevreler öğrenme alanı kazanımlarının öğretilmesi için 5 haftalık bir etkinlik planı hazırlanmıştır. Bu süreçte ilkokul 4. Sınıf 9 kız, 12 erkek toplam 21 öğrenci uygulamaya katılacaktır. Öğrencilerin bilgi işlemsel düşünme basamaklarını kavramaları için her bir uygulama öncesi ısınma etkinlikleri yapılarak, öğrenciler bilgilendirilecektir. Uygulama sırasında veri toplama aracı olarak gözlem formları, ders kayıtları ile uygulama sonunda hazırlanan senaryo ve buna yönelik açık uçlu sorular kullanılacak, öğrencilerle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılacaktır. Elde edilen veriler içerik analizi ile değerlendirilecektir. Araştırma öncesi ilkokul 4. Sınıf 3 kız 2 erkek öğrenci ile günde 2 saat olmak üzere 10 saatlik bir pilot uygulama yapılacaktır.
Beklenen/Geçici Sonuçlar Pilot uygulamadan elde edilecek araştırma bulgularına göre öğrencilerin bilgi işlemsel düşünme işlem basamaklarının gerektirdiği düşünme becerilerini göstermeleri, uygulama sonunda senaryodaki durumu bu basamaklara göre değerlendirmeleri planlanmaktadır. Asıl uygulama sonuçlarına göre ise öğrencilerin bilgi işlemsel düşünme becerilerinin artması, bu beceriyi günlük hayatta karşılaştıkları sorunlarda ve Sosyal Bilgilerin diğer öğrenme alanlarındaki kazanımların gerçekleştirilmesinde kullanmaları beklenmektedir. Genel anlamda ise; ilkokul Sosyal Bilgiler öğretim programının diğer öğrenme alanlarında ve Hayat Bilgisi öğretim programlarında bilgi işlemsel düşünmeye yönelik uygulamaların yer alması gerektiğini göstermek; Bilgi işlemsel düşünme basamaklarının (parçalara ayırma, soyutlama, örüntü tanıma, algoritma, değerlendirme) öneminin anlaşılmasını sağlamak, böylece dijital vatandaşlık ile birlikte bilgi işlemsel düşünmenin tanınmasına katkıda bulunmayı hedeflemektedir.
Anahtar Kelimeler: Bilgi İşlemsel Düşünme, Sosyal Bilgiler, Dijital Vatandaşlık, Durum Çalışması