Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Ortak Metni’nin İdeolojik Temelleri


Durmuş A., Köprülü S., Demirtaş Yiğit S., Engin C.

XII International Conference on Critical Education, Ankara, Turkey, 3 - 06 July 2024, pp.275-276

  • Publication Type: Conference Paper / Summary Text
  • City: Ankara
  • Country: Turkey
  • Page Numbers: pp.275-276
  • TED University Affiliated: Yes

Abstract

İdeoloji, eğitim de dahil olmak üzere birçok alanda politikalar

oluşturulmasını etkilemektedir. Bir toplumdaki egemen ideolojinin eğitim

üzerindeki etkisi, eğitim politikalarına yön vererek, statükoyu yeniden

üretmek için okulları kullanarak ve resmi programı aracılığıyla onaylanmış

bilgi ve becerileri vurgulayarak kendini göstermektedir (Gutek, 2014, s.

187). Türkiye’de 26 Nisan 2024 tarihinde, K-12 düzeylerinin taslak

programı kamuoyunun görüşüne sunulmuştur (MEB, 2024a). Görüşlerin

değerlendirilmesinden sonra, Talim ve Terbiye Kurulu 27 Mayıs 2024

tarihinde yayınlanan program belgelerini resmi olarak onaylamıştır (MEB,

2024b). Bu belgeler, bazı derslerin eğitim programları ile (örneğin

Matematik ve Türkçe) program çerçevesinden [Türkiye Yüzyılı Maarif

Modeli- Öğretim Programları Ortak Metni (MEB, 2024c) olarak

adlandırılmıştır] oluşmaktadır. Program çerçevesi genel amaçları, öğrenme

çıktılarını, değerler ve nitelikler açısından öğrenci profilini, beceri

çerçevesini, öğretme-öğrenme deneyimlerini, değerlendirmeyi,

farklılaştırmayı vb. içermektedir.

Gutek (2014) dört farklı ideolojiyi milliyetçilik, liberalizm, muhafazakârlık ve

Marksizm olarak tanımlamakta ve programın odak noktasının ulusal

öncelikler, kişisel beklentiler, toplumsal hedefler ve sosyoekonomik konum

olabileceğini iddia etmektedir. Benzer şekilde, Heywood (2013) da klasik

ideolojik gelenekleri liberalizm, muhafazakârlık ve sosyalizm olarak

sınıflandırırken, neoliberalizm, neo-muhafazakârlık, yeni sosyal demokrasi

ve modern liberalizm gibi görece yeni ideolojileri de eklemektedir. Ayrıca

Apple (2013) neoliberalizm ve neomuhafazakârlığın eğitim üzerindeki

etkilerini tartışmıştır. Dolayısıyla, bu ideolojilerin temelini oluşturan bazı

unsurlar, yakın zamanda onaylanmış olan program çerçevesinde açık ve gizli

olarak gözlemlenebilir.

Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı, ideolojilerin teorik çerçevelerine

dayanarak, farklı ideolojilerin unsurlarının program çerçevesinde nasıl

temsil edildiğini analiz etmektir. Bu amaçla araştırma sorusu aşağıdaki

gibidir:

(1) Program çerçevesinin altında yatan ideolojiler nelerdir?

Bu çalışmada, program çerçevesinin altında yatan ideolojileri analiz etmek

için içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. İçerik analizi, araştırmacıların

nispeten yapılandırılmamış verileri sahip oldukları anlamlar, sembolik

nitelikler ve ifade içerikleri açısından analiz etmelerine olanak tanımaktadır

(Krippendorff, 2018, s. 51). Veri toplama, program çerçeve metninin

analiziyle sınırlıdır. Veriler, ideolojik unsurlara göre MAXQDA yazılımı kullanılarak ilgili kodlar ve temalar halinde düzenlenmektedir. Analiz devam

etmekte olup analiz sonucunda baskın ve ikincil ideolojilerin belirlenmesi

beklenmektedir. Bu çalışmanın bulgularının, program tasarımı ve

uygulamasının ideolojik temellerine ilişkin içgörüler sunabileceği ve

ideolojilerin eğitimdeki rolüne ilişkin daha geniş bir tartışmaya katkıda

bulunabileceği beklenmektedir.