HÜRRİYET GAZETESİ NEŞRİYATI "HÜRRİYET ANA-BABA REHBERİ:" 1970'lerin BAŞINDA TÜRK KADININA DAYATILAN TEMSİL

Cumhuriyet'in 100. Yılında Kadın, Kadınların Cumhuriyeti 1923-2023 Uluslararası Sempozyum, İstanbul, Türkiye, 27 - 29 Ekim 2023, ss.654

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: İstanbul
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.654
TED Üniversitesi Adresli: Evet

1923|2023 100. Yılında Cumhuriyet'in Kadınları/"Kadınların Cumhuriyeti" Sempozyum Bildiri Özeti Bildiri önerisinin ilgili olduğu ana başlık: 12. Medya, Sanat ve Görsel Temsil Açısından Kadınlar

Burcu ASENA-SALMAN Dr, TED Üniversitesi, Fen ve Edebiyat Fakültesi, Temel Bilimler Birimi Öğretim Görevlisi burcu.asena@tedu.edu.tr +90 532 3613269

ÖZET

HÜRRİYET GAZETESİ NEŞRİYATI "HÜRRİYET ANA-BABA REHBERİ:" 1970'lerin BAŞINDA TÜRK KADININA DAYATILAN TEMSİL

Aile yapısının kültürel, sosyo-ekonomik, politik sebeplerle değişimi özellikle feminist literatür tarafından ele alınan evrensel ve tarihsel bir konudur. Kadınların toplum içinde sergilemesi istenen eş ve annelik temsilleri çoğunlukla devlet politikaları tarafından, siyasi ve finansal duruma göre belirlenmenin yanı sıra, çeşitli araçlar yoluyla tüm topluma uygulatılmaktadır. Bu araçlardan biri rehber niteliğindeki kitaplardır. 1970'lerin ilk yarısında yazılmış, biri İslami perspektifli, 5 "aile" temalı rehber kitapta kadına, çoğunlukla erkek yazarlar tarafından biçilen kadın ve eş temsili kıyaslamalı olarak ele alınmaktadır. Kitlesi Türkiye ve Avrupa'da yaşayan Türkler olan Hürriyet Gazetesi ve Alman ortak yapımı olarak satılan Hürriyet Ana Baba Rehberi isimli kitap kadınlık, annelik, erkeklik, babalık, çocuk bakımı ve aile sağlığı hakkında "tüm soruları" cevaplama iddiası taşıyan bir önsöz ile, yazarlar, basım yeri gibi baskıya dair bilgiler tam belirtilmeksizin 1973'te basılmıştır. Hürriyet Gazetesi o dönemin en yüksek tirajlı ve yaygın dağıtım ağına sahip günlük gazetesi olduğu için Hürriyet Ana-Baba Rehberi'nin de çağdaşlarına kıyasla daha çok satılmış olduğu, ikinci el kitap satan sitelerde kitabın yoğun olarak bulunmasından da tahmin edilmektedir. Bu araştırma, Hürriyet Ana-Baba Rehberi merkeze alınarak diğer kitaplardan da faydalanılarak yaratılmak istenen kadın ve eş temsilini semiyotik analiz ve literatür taraması ile yeniden inşaa etmeyi amaçlamaktadır. 1973'te, Cumhuriyet'in 50. yılında ve politik çalkantıların yaşandığı bir dönemde basılmış olması araştırma çıktıları açısından önem teşkil etmektedir. "Bu kitap hakkında" isimli bölümünde ayda 5 milyon tirajlı Alman Eltern (ana-baba) mecmuası ile Hürriyet Gazetesi'nin bir okul görevi üstlenerek, her ailede karşılaşılabilecek ve destek almaya çekinilen sorunların tümünü çözerek, huzur ve mutluluk vaat ettiği belirtilmektedir. Bu araştırmada kadının, mutluluk için altına sokulduğu sorumluluk, resimler, çizimler ve söylem üzerinden değerlendirilecektir. Kullanılan kitaplar Aile Planlaması ve Eğitim (Baki Durmaz, 1971); İslamda Aile Hayatı Nasıl Olmalıdır? (Yusuf Kenan Bizer, 1971); Aile Çevresi: Kadın-Erkek İlişkileri (Servet Serdaroğlu, 1972); Evlilik Sanatı (Alfred Kinsey, Dr. Benjamin Morse, Dr. Van de Valde, Dr. Abraham, Hannah Stone, 1972, tarih kitapta belirtilmemiştir, tahmin edilmektedir) ve Hürriyet Ana-Baba Rehberi (1973, yazar belirtilmemiş)'dir.

Anahtar Kelimeler: 1970'ler, kadın, temsil, aile, eş, karı-koca, evlilik, rehber kitap.

Kaynakça

Acuner, A. M. (1990). ''Türkiye Cumhuriyetinde okur-yazarlık''. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 161-167.

Adam and Eve. (2023, 1 Temmuz).Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Adam_and_Eve

11 Eylül 2023

Badinter, E. (1992). Biri Ötekidir: Kadınla Erkek Arasındaki Yeni İlişki ya da Androjin Devrim. İstanbul:Afa.

Akarsu, Bedia. (1998). Kişi Kavramı ve İnsan Olma Sorunu. İstanbul: Bağcılar.

Badinter, E. (2010). Kadınlık mı? Annelik mi? (A. Ekmekçi Çeviri). İstanbul:İletişim.

Binatlı, C. (2002). Türkiye’de Gazete ve Dergilerin Dağıtım Yapısındaki Gelişmeler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi , 1 (2) , 73-81. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ticaretfbd/issue/21342/228943 Erişim tarihi 1 Eylül 2023.

Bizer, Y. K. (1971). İslamda Aile Hayatı Nasıl Olmalıdır? Dini ve İçtimai Yaşantılar. İstanbul: Özdemir Basımevi.

Butler, J. (2014). Bela Bedenler. İstanbul: Pinhan.

Clarke, Michael. (1976). Durkheim's Sociology of Law. British Journal of Law and Society, Winter, 1976, Vol. 3 No. 2 s. 246-255. https://www.jstor.org/stable/1409819?seq=1&cid=pdf-reference#references_tab_contents. Erişim tarihi 24 Eylül 2023.

Çakır, S. (2011). Feminist Tarih Yazımı: Tarihin kadınlar için, kadınlar tarafından yeniden inşası. 21. Yüzyıla Girerken Türkiye'de Feminist Çalışmalar, Prof. Dr. Nermin Abadan Unat'a Armağan. S. Sancar (Ed.). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.

Çakır, S. (2021). Osmanlı Kadın Hareketi. İstanbul: Metis.

Davaz, Aslı. (2014). Eşitsiz Kız Kardeşlik: Uluslarası ve Ortadoğu Kadın Hareketleri, 1935 kongresi ve Türk Kadın Birliği. İstanbul: İş Bankası Yayınları.

de Valde, V. Kinsey, A. Morse, B. Stone, A. ve H. Stone. (2021). Evlilik Sanatı: Karı Koca İlişkileri ve Cinsel Hayat. İstanbul: Dorlion Yayınevi.

Dede, K. (2020). "Arzu"nun Sürekliliği ya da Yetmişlerden Günümüze Ertem Eğilmez Sineması. M. K. Kaynar (Ed.). Türkiye'nin 1970'li yılları. İstanbul:İletişim.

Doğan, Mesut. (2011). Türkiye'de uygulanan nüfus politikalarına bakış. Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 23, Ocak 2011, 293-307.

Duran, A. (2020). Tanzimat Dönemi Eğitimin Durumu ve Dönemin bir Değerlendirilmesi. The Journal of Social Sciences. 44. 507-522. 10.29228/SOBIDER.41479.

Durmaz, B. (1971). Aile Planlaması ve Eğitim. Ankara: Eroğlu Matbaası.

Eken, E. M. (2020). Yetmişli Yıllarda Türk Sineması. M. K. Kaynar (Ed.). Türkiye'nin 1970'li Yılları. İstanbul: İletişim.

Endler, R. (2022). Eşyaların Patriarkası: Dünya Kadınlara Neden Uymaz? İstanbul: İletişim.

Er. (2019, 14 Kasım). Nişanyan Sözlük. https://www.nisanyansozluk.com/kelime/er1 Erişim tarihi 11 Eylül 2023.

Erdoğan, E. ve Uyan-Semerci, P. (2023). Toplumsal Araştırma Yöntemleri için bir Rehber: Gereklilikler, Sınırlılılar ve İncelikler.

Hürriyet Ana Baba Rehberi. (1973). İstanbul: Hürriyet Matbaası.

Kaypak, Ş. (2016). Cumhuriyet Dönemi Modernleşme Sürecinde Değişen Kadın Kimliği. A. G. Saygın, M. Saygın (Ed.) Uluslararası Medeniyet ve Kadın Kongresi (13-16 Ekim 2014) Halide Edip Adıvar'ın Ölümünün 50. Yıldönümü Anısına.. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayını.

Kaynar, M. K. (2020). Önsöz. M. K. Kaynar (Ed.). Türkiye'nin 1970'li Yılları. İstanbul: İletişim.

Kinsey, A., Morse, B., De Valde, V., Stone, A., & Stone, H. (1972). Evlilik Sanatı: Karı-koca İlişkileri ve Cinsel Hayat (7. Baskı). İstanbul: Cem Ofset.

Koç, Ç. T. (2019). Modernleşme Sürecinde Batı'da ve Osmanlı'da Feminizm ve Kadın Dergileri (1869-1927). İstanbul: Gece Akademi.

Özer, Sevilay. (2013). Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı Verilmesinin Türk Kamuoyundaki Yankıları. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 29 (2013):131-168.

Salman-Yıkmış, Meral. (2018). Pronatalist Kültürde Anne Olmamak. Fe Dergi 10, no. 2(2018), 85-97.

Serdaroğlu, S. (1972). Aile Çevresi: Kadın-Erkek İlişkileri. İstanbul: Red House.

Şerifsoy, Selda. (2016). Aile ve Kemalist Modernizasyon Projesi, 1928-1950. Vatan Millet Kadınlar (6. Baskı). A. G. Altınay (Ed.). İstanbul: İnkılap.

Wolf, N. (1991). The Beauty Myth. New York: Harper.

Yalazan, A. (2022, 1 Mayıs). Hürriyet'te 74 yılın hikayesi. Hürriyet Gazetesi. https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ates-yalazan-arsiv-balikcisi/hurriyette-74-yilin-hikayesi-42054501 Erişim tarihi 24 Ağustos 2022

Young, J. (2017, 16 Kasım). An Emancipation Proclamation to the Motherhood of America. Lady Science. https://www.ladyscience.com/emancipation-proclamation-to-the-motherhood-of-america/no38 Erişim tarihi 24 Ağustos 2023

Yücesan-Özdemir, Gamze. Özkaplan, Nurcan. Serdaroğlu, Ufuk. Bir Evliliğin Hikayesi: Ev Teknolojisi ve Kadın. İktisat ve Toplumsal Cinsiyet. U. Serdaroğlu (Ed.). İstanbul: Efil.

Burcu ASENA-SALMAN Dr, TED Üniversitesi, Fen ve Edebiyat Fakültesi, Temel Bilimler Birimi Öğretim Görevlisi burcu.asena@tedu.edu.tr +90 532 3613269

ABSTRACT

HÜRRİYET NEWSPAPER PUBLISHING "HÜRRİYET PARENTS GUIDE:" THE REPRESENTATION IMPOSED ON TURKISH WOMEN IN THE EARLY 1970s

The change of family structure due to cultural, socio-economic and political reasons is a universal and historical issue which is especially addressed by feminist literature. Wife and mother representations of proper woman to be displayed within the society are mostly determined by state policies, according to the political and financial situation, as well as enforced by the whole society through various means. One of these tools are books as guides. Written in the first half of the 1970s, five "family" themed guidebooks, one of which has an Islamic perspective, deal with women, representation of women and spouses in a comparative way, which are mostly written by male authors. Published in 1973 without giving much information about the edition, such as the place of publication or names of the authors, its preface claims to answer "all questions" about femininity, motherhood, masculinity, paternity, child care and family health. Since Hürriyet Newspaper was the daily newspaper with the highest circulation and widespread distribution network of that period, it is estimated that Hürriyet Parents Guide was also sold more than its contemporaries due to the high availability of the book in second-hand bookstores nowadays. This research aims to reconstruct the representation of women and spouses, which is desired to be created by taking Hürriyet Parents Guide in the focal point, with the help of other four books, through semiotic analysis and literature review. The fact that it was published in 1973, on the 50th anniversary of the Republic and at a time of political turmoil, is important in terms of research outputs. In the section titled "About this book" the German magazine Eltern (parents) and Hürriyet Newspaper, with a circulation of 5 million a month, undertakes the task of a school, and promises peace and happiness by solving all the problems that may be encountered in every family and which are afraid to seek support; the responsibility that women are put under for happiness will be evaluated through pictures, illustrations and discourse. The books used are: Family Planning and Education (Baki Durmaz, 1971); How should family life be in Islam? (Yusuf Kenan Bizer, 1971); Family Environment: Female-Male Relationships (Servet Serdaroğlu, 1972); The Art of Marriage (Alfred Kinsey, Dr. Benjamin Morse, Dr. Van de Valde, Dr. Abraham, Hannah Stone, 1972, date not specified in the book, estimated) and Hürriyet Parent Guide (1973, author not specified).

Keywords: 1970s, woman, representation, family, wife, husband and wife, marriage, guidebook.